| Warszawa

Kiedy latem 1977 roku przy rondzie Wiatraczna otwierano SDH Universam było to pierwsze tego typu centrum handlowo-usługowe w Warszawie.

Na parterze był supersam spożywczy, bar, oddział banku PKO, zakład fotograficzny, kiosk i kwiaciarnia. Na I piętrze była restauracja Astoria, sklep z AGD, tkaninami i pościelą, spółdzielnia krawiecka, pralnia, zakład fryzjerski oraz – co na ówczesne czasy wyjątkowe – salon kosmetyczny!
W podziemiach znajdowały się natomiast gigantyczne magazyny oraz przestrzenie do konfekcjonowania towarów, które wówczas były zazwyczaj dostarczane luzem i pakowane na miejscu bezpośrednio przez wyłożeniem na półki.

W latach 80. kiedy ogólnie brakowało wszystkiego Universam był wyjątkowym miejscem, gdzie można było kupić prawie wszystko, od kawy i herbaty aż po koszule, żelazka i dywany. Jak pojawiał się ciekawszy towar do Universamu przyjeżdżali klienci z innych dzielnic Warszawy a kolejki zakręcały aż za rondo… 

Z końcem PRL-u i początkiem tzw. “przemian gospodarczych” pojawiła się konkurencja i Spółdzielczy Dom Handlowy “Universam” zaczął powoli podupadać. Wpierw w 1996 roku przy ul. Jubilerskiej pojawił się Geant, następnie w miejscu d. zakładów optycznych powstała bardziej ekskluzywna galeria handlowa Promenada, a potem kolejne centra handlowe.

Cały czas Universam miał jednak swoją wierną grupę klientów. Bar i restauracja Astoria swoje stałe grono bywalców. Przychodziło się tam nie tylko by coś zjeść i się napić, ale również na organizowane tam “dancingi”, “dyskoteki” i “zabawy taneczne”.

W 2012 roku spółdzielnia Społem WSS Praga-Południe postanowiła zburzyć swoją siedzibę i postawić w jej miejscu – wspólnie z deweloperską spółką Dantex – nowy obiekt mieszkalno-handlowo-usługowy. Ostatecznie SDH ‘Universam’ został zamknięty z końcem grudnia 2015 r. Rozbiórka nastąpiła kilka dni później, na początku 2016 r.